3C. Uitwerkingen.

Opgave 1.

De Harry Potter-vraag kan geen aselecte toekenning inhouden, omdat het geen zin heeft om tieners willekeurig toe te wijzen om in de VS of het VK te wonen. Maar het zou goed zijn om aselecte steekproeven te gebruiken om de tieners in elk land te selecteren die naar hun Harry Potter-lees-gewoontes worden gevraagd.

Aan de andere kant is het belangrijk om een aselecte toekenning te gebruiken voor de vraag over de rode versus blauwe pen, omdat het bij de onderzoeksvraag gaat om een oorzaak-gevolg conclusie. Het is minder belangrijk om een aselecte steekproef van de studenten van de instructeur te selecteren, en de instructeur zou waarschijnlijk alle studenten willen opnemen die hebben ingestemd met deelname aan de studie.

Voor de voetbalvraag gebruikte de studentonderzoeker geen aselecte steekproeven of aselecte toekenning. Die wedstrijden worden niet willekeurig toegewezen om in een binnenstadion of buitenshuis te worden gespeeld, en de wedstrijden uit het seizoen 2019 vormen geen willekeurige steekproef van een populatie.

Opgave 2.

a.
Nee, want er is geen vergelijking met de oude lesmethode (met dezelfde toets); geen controlegroep, dus. En je weet ook niet hoe deze groep leerlingenn uitgekozen is.

b.
De overleden mensen waren al ziek/oud, dus hadden al een grotere kans om dood te gaan. Dat drie mensen dood zijn gegaan hoeft dus niets te maken te hebben met de inentingen.

c.
Niet verstandig. Zo introduceer je toch weer een mogelijke bias. Als je vasthoudt aan een volledig toevallige selectiemethode heb je alle bias uitgeschakeld, en alleen het toeval toegelaten.
En met het toeval kun je dealen via kansrekening of simulatie-app.

d.
Gezinsgrootte draagt bij aan misdadigheid, zo bleek. Bij kleine gezinnen zijn er relatief minder midden-kinderen dan bij grote gezinnen. De relatie tussen midden-kinderen en misdadigheid wordt daarom verklaard door de derde factor "grote gezinnen".
Je kunt dus niet zeggen dat het zijn van een midden-kind misdadigheid veroorzaakt.

Opgave 4.

Nr 3:
er staat niets over aselecte toekenning aan twee groepen.
Dus alleen een statistisch verband, geen oorzakelijk verband.

Nr 4:
er staat dat de proefpersonen aselect toegekend werden aan de twee groepen. Het statistisch verband is dus ook een oorzakelijk verband.
De vraag blijft wel of je deze conclusie mag uitbreiden naar een grotere populatie dan die 21 vrijwilligers. Als je dat wel wilt mogen, dan moeten de 21 proefpersonen aselect uit die grotere populatie worden gekozen.

Nr 8:
Het lijkt er op dat het gegevensbestand bestaat uit leerlingen uit een paar klassen op een school.
Er is geen sprake van een aselecte toekenning uit een gezamenlijke groep proefpersonen aan een testgroep en een controlegroep. Dus alleen een statistisch verband en geen oorzakelijk verband.
Bovendien zijn het niet aselecte steekproeven uit een grote populatie van jongens en van meisjes, dus je kunt de statistische conclusie niet generaliseren naar een grotere groep.

Nr. 9:
Je kunt er van uit gaan dat dit een onderzoek met aselecte toekenning was. Dus: oorzakelijk verband.
Het ligt echt alleen aan het vaccin.
Je kunt er ook van uitgaan dat de proefpersonen wel een goede representatie vormen van de populatie van alle mensen op de wereld. Natuurlijk is het niet gedaan met een aselecte steekproef uit alle wereld-bewoners, maar wel iets dat er op lijkt.

Opgave 5.

Er is een testgroep en een controlegroep om het verschil te kunnen constateren tussen het effect van wél "behandeling" en "geen behandeling".

Een aselect gecontroleerd onderzoek is een onderzoek waarbij de samenstelling van de groepen door willekeur gekozen wordt; Het voordeel hiervan is dat er elke mogelijke bias is uitgesloten.

Bij een dubbelblind onderzoek weten zowel de deelnemers aan testgroep & controlegroep als de onderzoekers niet wie bij welke groep hoort. Dan meet je zuiver alleen het effect van de "behandeling".

Als je een medicijn neemt ga je soms denken dat je je beter voelt ook al werkt het medicijn helemaal niet. Dat is een bekend verschijnsel van de psyche die het lichaam beïnvloedt. Door een placebo te gebruiken is dat psychologisch effect als mogelijk verschil uitgeschakeld, want testgroep en controlegroep ondergaan het allebei.

Een waarnemingsonderzoek is een onderzoek waarbij de wetenschappers geen experiment doen maar een observeren wat er gebeurt of gebeurd is, zonder dat ze de testgroep en de controlegroep door het toeval hebben kunnen laten samenstellen.